یک گام به پیش، دوگام به پس*
یک گام به پیش، دوگام به پس*
خط و زبان، فقط به پاسبان نیاز ندارد، در کنار آن نیاز به خلاقیتی دارد که مهندسی زبان و خط را بطلبد و اگر به جز این باشد؛ مطمئنا همان طور نخواهد بود که تاکنون بوده است، بلکه بدتر از آن نیز خواهد شد.

                                                                                               عباس گلستانی

اگر قرار باشد که برای تغییر خط در زبان گیلکی پژوهشی شکل بگیرد تا بر اساس آن، این تغییر روی دهد، طبیعی است که ویژگی‏های مثبت و منفی برون و درون زبان ارزیابی شود، چه بسا که پس از آن اصلا نیازی به تغییر خط نباشد، مگر در حد اصلاح که آن نیز دیرزمانی در حال وقوع است و هر بار با کاهش یا افزایش علایمی تلاش می‌‏شود تا به روان‏‌خوانی و روان‌‏نویسی زبان گیلکی منتهی شود.

اما آن‌چه که تاکنون اتفاق افتاده، بیش‌تر در حوزه‌‏ی عمل بوده است تا اندیشه که بتوان به غلط یا درست بر آن تکیه نمود و اگر خلاف این باشد، این نادانی را از بی اطلاعیِ‏ نگارنده‌‏ی این متن تلقی کنید، ولی این کاستی‌‏ها در پژوهش را نمی‏‌توان فقط در بی‌تفاوتیِ متولیان بی اجر و مواجب و علاقه‌مند به زبان گیلکی دانست، چرا که دولت به عنوان متصدیِ امور، برنامه‏‌های خود را توسط نمایندگان خودی اعمال می‏‌کند و برنامه‏‌های پیشنهادیِ ظاهرا غیر خود، مانند آموزش زبان گیلکی در مدارس ودانشگاه را رد می‌‏کند. به این ترتیب طبیعی است که کارها به طور غیرطبیعی بر مداری بچرخد که امور بین دو نیروی مرکز و گریز از مرکز معلق بماند و هر نسلی همان مشکلی را به دوش بکشد که نسل‏های قبل متحمل آن بوده‌‏اند.

خط و زبان، فقط به پاسبان نیاز ندارد، در کنار آن نیاز به خلاقیتی دارد که مهندسی زبان و خط را بطلبد و اگر به جز این باشد؛ مطمئنا همان طور نخواهد بود که تاکنون بوده است، بلکه بدتر از آن نیز خواهد شد.

در این مورد به همسایه‌‏ی ایران، کشور ترکیه می‏‌توان اشاره کرد که تحت تأثیر شرایط به هر دلیل، منجر به تغییر خط در آن کشور شد، وگرنه ناسازگاریِ خط با زبان، خط و زبان با دگرگونی‏های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی پدیده‏‌ای مشکل ساز می‏‌شد که کجداروُمریز به عمر خود ادامه می‌داد.

پیشنهاد انتخاب خط به جهت سازگاری با نوع زبان و راحتیِ خوانش هم در حوزه‏‌ی نوشتاری و هم در حوزه‌‏ی خوانداری، می‏‌تواند پیشنهاد به‎جا وشایسته‌‏یی باشد، اگر با اندیشگی و تحلیل همراه گردد.
.
*چکیده‌یی از مقاله‌ی «خط در زبان گیلکی» به قلم نگارنده

در این باره بخوانید:

  • نویسنده : عباس گلستانی