افشین معشوری: علی احمدی کاسانی، دانش‌آموخته‌ی تحصیلات تکمیلی دانشگاه گیلان در رشته‌ی مهندسی شیمی، دارای ۵ اختراع ثبت شده، طراح ارشد شرکت پیشگامان شیمی منطقه آزاد انزلی و برنده‌ی جایزه‌ی بزرگ اختراعات ایران، سوییس و کرواسی است و به گفته‌ی خودش، هم‌اکنون طی قراردادی با شرکت پیشگامان شیمی انزلی به ازای واگذاری فرمولاسیون بنزین یورو ۴ و تعدادی ماده‌ی سوختی دیگر، از مزایای مادی این همکاری نیز بهره می‌برد.
احمدی کاسانی، طی هفته‌های گذشته که موضوع «زباله در منطقه‌ی سراوان» بیش از پیش بر سر زبان‌ها افتاد؛ با حضور در شورای شهر رشت، ایده‌اش را درباره‌ی ساخت تصفیه‌خانه‌ی شیرابه با اعضای شورا در میان گذاشت.
نکته‌یی که هم‌اکنون در خصوص جایگاه زباله‌ی سراوان مطرح است، این‌که چرا پیمانکارانی که تا کنون با شهرداری‌ قرارداد بستند، موفق نبوده‌اند که شاید به این موضوع مرتبط باشد که شهرداران پیشین فکر می‌کردند پیمانکاری که تصفیه‌خانه‌ی فاضلاب می‌سازد، قادر به ساخت تصفیه‌خانه‌ی شیرابه نیز هست، در حالی که این دو ماهیتا متفاوت‌اند.
به این بهانه  گفت‌وشنود با این جوان مخترع گیلانی را درباره‌ی جایگاه زباله‌ی سراوان بخوانید:

افشین معشوری: ممنون که در گفت‌وشنود با ما شرکت می‌کنید. به تازگی جلسه‌یی با شورای اسلامی شهر رشت داشتید، دعوت از طرف چه کسی بود و دستور آن جلسه چه بود؟
علیرضا احمدی کاسانی: سپاس از شما، بله به تازگی، با دعوت ریاست محترم کمیسیون بهداشت شورای شهر رشت، به‌عنوان کارشناس حضور پیدا کردم. در آن جلسه ابتدا سوالاتی درباره‌ی میزان آلودگی شیرابه‌های سروان پرسیده شد و من درباره‌ی آخرین آزمایشات صورت گرفته توضیحاتی ارائه دادم. هم‌چنین راهکارهایی ارزان برای تصفیه‌ی هر کدام از این آلودگی‌ها پیشنهاد کردم و با توجه به این‌که چند سال در ایران و اروپا روی تصفیه‌ی شیرابه کار کرده‌ام، اطلاعات بسیار خوبی به‌دست آوردم و علاقه دارم از آن‌ها برای حل مشکلات سراوان استفاده کنم.

معشوری: آزمایش‌ها را شما انجام دادید، یا از نتیجه‌ی آزمایش‌ها مطلع بودید؟
احمدی:بیش‌تر آن‌ها طی تحقیقات من انجام شده است.

معشوری:چه سالی این تحقیقات انجام شد؟
احمدی:از سال ۹۴ تا کنون.

احمدی کاسانی، طی هفته‌های گذشته که موضوع «زباله در منطقه‌ی سراوان» بیش از پیش بر سر زبان‌ها افتاد؛ با حضور در شورای شهر رشت، ایده‌اش را درباره‌ی ساخت تصفیه‌خانه‌ی شیرابه با اعضای شورا در میان گذاشت.
نکته‌یی که هم‌اکنون در خصوص جایگاه زباله‌ی سراوان مطرح است، این‌که چرا پیمانکارانی که تا کنون با شهرداری‌ قرارداد بستند، موفق نبوده‌اند که شاید به این موضوع مرتبط باشد که شهرداران پیشین فکر می‌کردند پیمانکاری که تصفیه‌خانه‌ی فاضلاب می‌سازد، قادر به ساخت تصفیه‌خانه‌ی شیرابه نیز هست، در حالی که این دو ماهیتا متفاوت‌اند.

معشوری:  آیا غیر از شما کسان دیگری هم روی این شیرابه‌ها تحقیق کرده‌اند؟
احمدی:البته، افراد مختلفی روی شیرابه کار کرده‌اند، اما عموماً هزینه‌های کارکرد آن‌ها بالاست. مثلا استفاده از «اوزون» برای کاهش عمده‌ی بار آلی که در اکثر روش‌ها دیده می‌شود، به لحاظ اقتصادی بسیار گران تمام می‌شود و هزینه‌ی آن از عهده‌ی اکثر شهرداری‌ها خارج است.

معشوری: تمرکز شما در این پژوهش از چه منظری بود، اگر بخواهید ساده و عامه‌فهم برای شهروندان گیلانی توضیح بدهید، چه می گویید؟
احمدی: ببینید من وقتی وارد سوییس شدم، در کمال تعجب دیدم رودخانه‌های آن‌ها بی‌نهایت زلال است. با خودم فکر کردم، این طبیعت را ما هم داریم؛ چرا نباید مانند این زلال باشد؟ علت را جستجو کردم، دیدم آن‌ها ضمن تصفیه‌ی فاضلاب، شیرابه‌ی زباله‌ها را هم تصفیه می‌کنند، کاری که ما هیچ وقت انجام نداده‌ایم، بنابراین سعی کردم با الگوبرداری از تصفیه‌خانه‌هایی در ایتالیا، سوییس و فرانسه، یک تصفیه‌خانه مطابق شرایط بومی طراحی کنم که خوشبختانه موفق شدم و از مراجع ذی‌صلاح تاییدیه‌های فنی آن را نیز اخذ کنم.

معشوری: الان دو مشکل داریم، یکی دپوی زباله که انگار قرار نیست اتفاق تازه‌یی بیافتد، دیگری شیرابه‌یی که وارد آب‌های زیرزمینی می‌شود. شما با بخش اول کاری ندارید، یا نمی‌توانید کاری بکنید؛ اما در بخش دوم دارای ایده هستید، این ایده را به شورای شهر بردید و توضیح دادید برای‌شان، چه اتفاقی افتاد؟
احمدی:ببینید، دپوی زباله در «لندفیل»ها]دفن مهندسی زباله و ضایعات[ در همه‌ی کشورها انجام می‌شود و مختص ایران نیست. در آمریکا فقط در سال ۲۰۱۵ بیش از ۲۰۰ میلیون تن زباله را به شیوه‌ی «لندفیل» دپو کرده‌اند. تنها فرق ما با آن‌ها در این است که آن‌ها با تصفیه‌ی شیرابه اجازه‌ی نفوذ یک مولکول آلودگی به محیط‌زیست را نمی‌دهند، اما ما تمام آلودگی را به محیط‌زیست وارد می‌کنیم. دقت کنید که به لحاظ علمی تنها راه نفوذ آلودگی زباله از لندفیل به محیط زیست، شیرابه است.

معشوری: خب، در شورای شهر چه اتفاقی افتاد، مختصر درباره‌ی طرح ایده‌تان و بازخوردی که از اعضای شورا گرفتید، بگویید.
احمدی: در شورای شهر، ابتدا طرح خود را تشریح کردم، کارشناسان مختلفی که حضور داشتند سوالات فنی زیادی پرسیدند که یک به یک پاسخ دادم و خوشبختانه جو خوبی حاکم بود.

معشوری:نتیجه چه شد؟ آیا تمایل به همکاری داشتند؟
احمدی: بله تا آن‌جا که بنده متوجه شدم، تمایل به همکاری وجود داشت و قرار شد در جلسه‌ی آینده‌ی کمیسیون، برای ارائه‌ی توضیحات بیش‌تر حضور پیدا کنم.

معشوری: الان توی منطقه‌ی سروان دستگاه تصفیه‌یی وجود دارد، یا کل شیرابه به چرخه‌ی طبیعت وارد می‌شود؟
احمدی: تصفیه‌خانه‌یی در دست ساخت است که ظرفیت آن ۳ لیتر در ثانیه است؛ اما کل شیرابه‌یی که تولید می‌شود، حدود ۸ لیتر در هر ثانیه است.

معشوری: این ۸ لیتر در ثانیه حاصل تحقیق شماست، یا منبع دیگری آن را اعلام کرده است؟
احمدی: این عدد آمار رسمی است. البته طبق گفته‌ی رییس اداره‌ی محیط زیست، در روزهایی که بارندگی شدید است، این رقم به ۱۴ لیتر هم می‌رسد. اما به طور میانگین عدد ۸ لیتر را اعلام می‌کنند.

 معشوری: می‌دانیم که اغلب پروژه‌ها از زمان‌بندی عقب می‌افتند؛ اما خوش‌بین باشیم و فکر کنیم این پروژه به موقع افتتاح می‌شود، زمان‌بندی چه تاریخی را برای افتتاح اعلام کرده است؟
احمدی: متاسفانه از زمان افتتاح آن اطلاع دقیقی ندارم. لطفا از روابط عمومی شهرداری رشت بپرسید.

معشوری: برگردیم به ایده‌ی شما، طرحی که دارید؛ آیا می‌تواند همان ۸ لیتر در ثانیه را تصفیه کند؟
احمدی: در کشورهای اروپایی میزان بارش باران زیاد است و به لحاظ آب و هوایی به شمال ایران شباهت دارد. بنابراین فرآیند هایی که استفاده می‌کنند؛ کاملا برای چنین حجم‌هایی و حتی بالاتر از آن مناسب است.

معشوری: این بر پایه‌ی مشاهدات شماست؛ یا بنا بر محاسبات علمی می‌گویید؟
احمدی: مستندات علمی وجود دارد.

معشوری: حالا فکر کنیم شورای شهر رشت با طرح شما موافقت کرد، این جا چند پرسش وجود دارد. نخست این که برآورد هزینه‌اش چقدر است؟ دوم این که چقدر زمان می‌برد تا به بهره‌برداری برسد؟ سوم این که چه تضمینی وجود دارد ادعای شما به واقعیت شیرینی تبدیل شود؟
احمدی: ببینید، هزینه‌ی طرح‌های این‌چنینی بر دو قسم است. یکی هزینه‌های قبل از افتتاح است که اصطلاحا به آن‌ها Capital cost گفته می‌شود. دیگری هزینه‌های اجرایی بعد از افتتاح است که به آن operational cost می‌گویند. برآورد هزینه‌ی اولیه‌ی ما برای تصفیه‌ی ۸ لیتر بر ثانیه شیرابه، حدود ۹ میلیارد تومان است. هزینه‌های اجرایی که شامل تعمیر و نگهداری هم می‌شود، حدود ۲۵۰ هزار تومان در روز است. البته این روش، درآمدزایی هم دارد، بنابراین تا حد زیادی هزینه‌ها را جبران می‌کند.
زمان ساخت تصفیه‌خانه وابستگی زیادی به پیمانکار آن دارد. اگر پیمانکار خوب باشد، ۶ ماهه هم می‌توان ساخت، وگرنه هر مقدار ممکن است طول بکشد.
و نکته‌ی سومی که پرسیدید؛ در این روش مطابق تاییدیه‌ی فنی‌یی که از مرجع ذی‌صلاح اخذ شده، شیرابه‌ی تصفیه شده قابلیت استفاده‌ی مجدد کشاورزی و صنعتی را دارد.

 معشوری: آیا خبر دارید پروژه یی که الان در دست اجراست چقدر هزینه خواهد برد؟
احمدی: تا جایی که از اخبار رسمی اطلاع دارم، برای ۳ لیتر در ثانیه به نرخ سال ۹۴ یا ۹۵ حدود ۸ میلیارد تومان پرداخت شده است.

معشوری: یعنی به پیمانکار پرداخت شده، یا مرحله به مرحله قرار است پرداخت شود؟
احمدی: تا جایی که می‌دانم کاملا پرداخت شده؛ اما پیشنهاد می‌کنم اطلاعات موثق را در این زمینه از شهرداری جویا شوید.

معشوری: به عنوان یک شهروند گیلانی، نه به عنوان یک جوان مخترع، وقتی به اعضای شورای شهر رشت فکر می‌کنید و وضعیت اقتصادی، سلامت کاری و همه‌ی آن چیز که به اجرای یک پروژه، از جمله همین تصفیه‌ی شیرابه نگاه می‌کنید؛ چقدر امیدوارید این پروژه(باشما یا بی‌شما) به سرانجام برسد؟
احمدی: به قول یکی از دوستان نویسنده‌ام، امید شرط بقاست. ما نباید در هیچ شرایطی امیدمان را از دست بدهیم و دست از تلاش در راه بهبود وضعیت خانواده‌مان، هم‌شهریان‌مان و هم‌وطنان‌مان برداریم. این‌که امروزه کم‌تر به جوانان اهمیت می‌دهند، چیز غریبی نیست، اما آیا به یاد دارند که همین جوانان کم سن و سال بودند که خرمشهر را فتح کردند؟ نکند دینی که بر گردن ماست از جوانان آن موقع کم‌تر است؟

معشوری: از این که در این گفت‌وگو شرکت کردید، سپاسگزارم.
احمدی: درود بر شما، از این‌که بنده را به این گفت‌وگو دعوت کردید، تشکر می‌کنم. در پناه حق محفوظ باشید.

این گفت‌وگو اختصاصا برای انتشار در دوهفته‌نامه‌ی خردورز انجام و در شماره‌ی ۸۰ خردورز منتشر شده است، چنان‌چه بازنشر می‌کنید لطفا منبع را قید کنید.