تیترما- معصومه(الهام) کیانپور/ نام روستا همیشه تداعی‌کننده‌ی همرنگی مردمی است که در پناه زمین، با تکیه بر زور بازو و امید به طبیعت، کار کرده و نفس کشیده‌اند. خاک روستا بوی زندگی می‌دهد، بوی رویش و تلاش. تلاشی که هر صبح با صدای طبیعت آغاز می‌شود و در صمیمیتی لطیف، با خواب خورشید، به استراحت‌گاه می‌رود.

روستای انبوه یکی از همان روستاهایی است که با جاذبه‌های طبیعی بسیار، مردمانی باصفا و انارستان‌های سرخ، روایت همزیستی انسان و طبیعت است. روستای انبوه از توابع بخش عمارلوی شهرستان رودبار، در ۳۵ کیلومتری جنوب غربی جیرنده (عمارلو) و ۱۵۰ کیلومتری رشت قرار گرفته است. روستای کوهستانی زیبایی که در ارتفاع ۱۳۰۰ متر از سطح دریا قرار دارد و اطراف آن را کوه‏های البرز فرا گرفته‌‏اند. این روستا از قدیمی‌ترین روستاهای رودبار است که در مسیر ارتباطی قزوین به گیلان، یا دیلمان و لاهیجان قرار داشته اما امروزه از اهمیت این راه ارتباطی، کاسته شده است، ولی مردم روستای انبوه و روستاهای هم‌جوار هم‌چنان، از این مسیر ارتباطی با قزوین استفاده می‌کنند.

روستای انبوه از دو محله‌ی «بالا و پایین محله» تشکیل شده است. بافت معماری این روستا بسیار زیبا و شبیه روستای تاریخی ماسوله است، از این رو، با لقب «ماسوله‌ی دوم» معروف شده است. انبوه، آب و هوای معتدل کوهستانی دارد و ییلاقات سرسبز و زیبایی چون: نیاوک، گل‌گل، سولس، ویسی، کوه‌ابن، کلام‌بر، ساکوه و هم‌چنین چشمه‌سار‌ها و نواحی زیبایی مانند: برزمرز، پوستاکند، گرچل، لالوا، گرماج، گرمچال، بره دشت، میرسین(مرساوا)، کرپی، چشمه ساکوه در آن خودنمایی می‌کند.

رودخانه‌ی پرآب شاه‌رود در روستای انبوه یکی از شاخه‏‌های سفیدرود است که در میان‌ِ دره، کنار روستا جریان دارد. ارتفاعات پیرکوه که روستا را در برگرفته است با پوشش گیاه کم‌پشت، در بهار و تابستان، محل رویش انواع گیاهان دارویی است که مورد استفاده‌ی مردم آن منطقه قرار می‏گیرد.

پوشاک مردان روستا، کت و شلوار است، ولی تعدادی از آن‏ها از کلاه و نیم‌تنه نیز استفاده می‏کنند. لباس زنان روستا نیز، دامن‏های پرچین، پیراهن‌‏های بلند، جلیقه و روسری با ترکیبی از پارچه‏‌های گلدار و زیباست که به وسیله‌ی نوارها و پولک‏های رنگی تزیین شده‌‌اند. قالی، نمد، جاجیم، گلیم، شال و جوراب از رایج‏ترین محصولات صنایع‌دستی روستای انبوه است.‏ مردم این روستا به زبان تاتی صحبت می‌کنند، زبانی که یکی از گویش‌های باستانی ایران است و ریشه در زبان پهلوی دارد.

در این روستا یک پل تاریخی به نام «پل خشتی طاقی» وجود دارد که در زمان حکومت عباسیان ساخته شده است. پل انبوه نیز که به پل شاهزاده تی‏تی‌خانم نیز معروف است، در فاصله‌ی ۳ کیلومتری روستای انبوه، بر روی رودخانه‌ی شاه‌رود بنا شده و مصالح اصلی آن از آجر و گچ سرندی است، در پایه‏‌های اصلی پل از سنگ و ملاط ساروج استفاده شده و جان ‏پناه‏هایی نیز دیده می‌شود. اهمیت ساخت و معماری پل انبوه، در یک طاقی بودن آن است.

قلعه‌ی چیمارود نیز که مربوط به دوره‌ی اسماعیلیه است از دیگر دیدنی‌های تاریخی این روستاست که در فاصله‌ی ۲۵۰۰ متری شمال روستای انبوه و در ناحیه‌ای به نام شاه‌نشین قرار گرفته است. این قلعه‌ی تاریخی در سال ۱۳۸۲خورشیدی به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. «مسجدجامع» این روستا نیز قدمتی طولانی دارد و بر اساس سنگ‌قبرهای به دست آمده، به یک هزار و ۲۰۰سال می‌رسد.

یکی از این آیین‌هایی که هم‌زمان با شروع برداشت محصول در روستای انبوه برگزار می‌شود، مراسم انار‌چینی است. این جشن یکی از آیین‌های سنتی است که از سال‌های گذشته تا به امروز در انتهایی‌ترین روستای گیلان برگزار می‌شود.

یکی از پررنگ‌ترین آیین‌های اقوام ایرانی، آیین‌هایی بر پایه‌ی رسوم کشاورزی است که بر اساس مناسبات تولید و نوع معیشت مردم هر خطه شکل گرفته است. بسیاری از آیین‌ها و باورداشت‌‌ها نیز در رودبار، با اقتصاد، معیشت و تولید آن منطقه ارتباطی تنگاتنگ دارد. بسیاری از آیین‌ها در این منطقه، پیرامون محصولات کشاورزی مانند: گندم،گردو، برنج، انار و زیتون، نه تنها فراموش نشده‌اند، بلکه هر سال به با حضور روستاییان برگزار می‌شود.

مراسم انارچینی، در طلوع صبح روز آخرین جمعه‌ی مهرماه هر سال، با صدای پاکارکرپی- کسی که به مدت یک سال از طرف باغ‌داران، برای نگهبانی از باغ‌های انار انتخاب شده است- برگزار می‏شود. مردم روستای انبوه بر این باورند که قبل از چیدن این میوه، هیچ‌کس نباید وارد باغ‌های انار شود. در این روز، تمام مردم روستا، حتی کسانی که بیرون از این روستا زندگی می‏کنند، برای کمک و چیدن انار به روستا آمده و با وسیله‌ی نقلیه به سمت باغ‌های انار حرکت می‏کنند. اشخاصی که از این روستا نیز مهاجرت کرده‌اند، هنگام مراسم انارچینی به زادگاه خویش بازگشته و در کنار دیگر روستاییان، به برداشت محصول می‌پردازند. زنان و دختران روستا نیز با لباس‌های محلی بر تن، مشغول چیدن انار از انارستان روستا و هم‌چنین پخت رب انار هیزمی می‌شوند.

فرهنگ و آداب و رسوم مردم روستای انبوه دست نخورده، باقی مانده است، جوانان تحصیل‌کرده و یا مهاجرت‌کرده‌ از انبوه، زمانی که به روستا برمی‌گردند، لباس محلی خود را می‌پوشند و به سنت‌های خود با افتخار پای‌بندند. روستای انبوه در پایان مراسم انارچینی، شاهد مردمانی است که با دست‌های پر، عکس‌های خاطره‌انگیز و دلی مالامال از شادی به شهر خود باز می‌گردند. حفظ و پاس‌داشت این آیین‌ها که یادگار اعتقادات پیشینیان ماست، بسیار مهم است، چرا که این آیین‌ها، گویای قدمت و پیشینه‌ی‌ تاریخی و هویت فرهنگی اقوام‌ ایرانی است.

از الهام کیانپور این‌جا بیش‌تر بخوانید