تیترما- رامین معشوری/ ورزش و فوتبال واژه‌یی دارد به‌نام «پیشکسوت» که معمولا لقب بازیکنان قدیم تیم‌هاست. مدیران، معاونین و البته مربیان رده‌های مختلف تیم‌ها معمولا از همین پیشکسوتان باشگاه‌ها انتخاب می‌شوند.گاهی نیزآن‌ها در تیم‌های دیگر مشغول به کار می‌شوند.

بکن باوئر، فوگس، ماگات،کرویف، دل بوسکه، آنچلوتی… نمونه های بسیاری در فوتبال دنیا هستند که در تیم های خود به یک اسطوره تبدیل شدند.

در ایران هم می‌توان به زنده‌یاد پورحیدری، پروین، دینورزاده، مناجاتی، جلال طالبی، رسول گربکندی و نام‌های دیگر اشاره کرد.

معمولا باشگاه‌های بزرگ برای اکرام بازیکنان خود ساختاری مناسب برای بازیکنان و ستارگان بازنشسته‌ی خود دارند وآن‌ها را دور هم جمع می‌کنند و در مناسبت‌ها از آن‌ها تقدیر می‌کنند، تیم‌های فوتبال تشکیل می‌دهند، به بهانه‌های مختلف در رقابت‌های مختص به پیشکسوتان شرکت می‌کنند و بازی‌های خیریه انجام می‌دهند. همه‌ی این‌ها دلیلی است برای زندگی اجتماعی ستارگان سابق که حس تنهایی و گوشه‌نشینی نداشته باشند و در ایران هم نسخه‌های ناقص این کنش‌ها وجود دارد.

از میان بازیکنان بازنشسته؛ عده‌یی نیز در آکادمی باشگاه خود استخدام می‌شوند و مسئولیت بازیکن‌سازی از رده‌ی پایه را به عهده می‌گیرند.

با نگاهی به بهترین تیم‌های اروپا، درمی‌یابیم که بازیکنان آن‌ها بعد از آویختن کفش‌ها پس از گذراندن دوره‌های آموزشی در آکادمی‌ها مشغول می‌شوند و بعد از چند سال تعداد زیادی جوان با استعداد تحویل تیم اصلی می‌دهند و خود راهی نیمکت تیم‌های دیگر در سمت سرمربی می‌شوند. گواردیولا، انریکه، گلوپ، اینزاگی، استیون ژرارد و … دیگر نمونه‌هایی از این دست مربیان هستند. در ایران هم می‌توان نمونه‌های ناقص کانون‌های پیشکسوتان و نومربیان در آکادمی‌ها را دید که در عمل کارایی خاصی ندارند.

دو تیم استقلال و پرسپولیس به‌عنوان دو قطب اصلی فوتبال ایران، از این منظر شرایط بسیار متفاوتی دارند. پرسپولیس در دوره‌ی محمد رویانیان اقدام به ثبت شرکت پیشکسوتان کرد و انصافا خدمات مناسبی به پیشکسوتان باشگاه خود ارائه می‌دهد و در زمان بحران‌ها همین پیشکسوتان به یاری باشگاه می‌آیند و دست در دست هم معضلات را برطرف می‌کنند. اتحاد و یک‌دستگی آن‌ها بسیار کارآمد و ستودنی است. اکثر مربیان شاغل در رده‌های مختلف آکادمی‌شان از بازیکنان نسل قبل هستند که امروز به جرگه‌ی مربیان پیوسته اند.

اما در استقلال
متاسفانه ساختار پیشکسوتان استقلال بسیار ضعیف و ناکارآمد است. چنددستگی در میان پیشکسوتان استقلال بسیار ملموس است. در مسابقات دو تیم مختلف از دو جناح از پیشکسوتان دیده می‌شوند.

دسته‌ی اول پیشکسوتانی هستند که تحت نظارت باشگاه و کمیته‌ی پیشکسوتان در مسابقات حضور دارند که تعداد معدودی از آنها پیشکسوت استقلال هستند!

دسته‌ی دوم که توسط یکی از پیشکسوتان دهه‌ی شصت استقلال دور هم جمع می‌شوند و چهره‌های نامی و تراز اول استقلال را در بر می‌گیرد و در مسابقات مختلف، نام‌های زیادی از بازیکنان دهه‌ی شصت تا اوایل نود را می‌توان در آن دید که به جرات می‌توان گفت تیم پیشکسوتان استقلال واقعی آن‌ها هستند.

متاسفانه در چندین سال گذشته که استقلال درگیر حواشی زیاد مدیریتی و فنی بوده است، کمیته‌ی پیشکسوتان استقلال هیچ‌گونه کمکی در جهت رفع مشکلات نداشته و گواه این مدعا شرایط نابه‌سامان باشگاه بزرگ استقلال است که وضعیت آن هر فصل وخیم‌تر می‌شود.

پیشکسوتان به معنای واقعی؛ یعنی مالکان و تاریخ باشگاه که در شرایط بحرانی با اتحاد و هم‌دلی شرایط بحرانی را با دانایی و تجربه به آرامش تبدیل نمایند. در امور اجرایی با مدیران همکاری و مشاوره صحیح دهند، که در این موارد کمیته‌ی پیشکسوتان باشگاه با وجود حضور چند تن از بزرگان دهه‌ی چهل و پنجاه توفیقی کسب نکرده است و چه خوب می‌شد مدیران و هیئت مدیره با دعوت از همه‌ی پیشکسوتان، یک انتخابات برگزار می‌کردند تا نفرات جدید؛ برنامه‌های اجرایی اعم از فنی و اقتصادی ارائه دهند.

بحث مهم دیگر در مورد آکادمی استقلال است که در گذشته کارخانه‌ی بازیکن سازی بود. تغییرات پی در پی و زیاد مدیریت آکادمی استقلال بدون کارشناسی و سیاست انجام می‌گیرد. مدیریت آکادمی که یک کار اجرایی و حساس است را به‌دست افرادی سپرده می شود که از پس کارهای اجرایی برنمی‌آیند. متاسفانه فساد مالی در رده‌ها‌ی پایه -در فوتبال ایران وجود دارد- و «بازیکن پولی» بیداد می کند که آکادمی استقلال باید از وجود این‌گونه مسایل پاک باشد؛ اما بعضا شایعاتی در این مورد شنیده می‌شود که مسئولیت مستقیم آن برعهده‌ی مدیر آکادمی است.

مدیر آکادمی باید فردی با تجربه‌ی کار رده‌ی پایه‌ها، قاطع و دارای توان اجرایی تمام وقت باشد که به‌جز محمد مومنی در چند سال گذشته، افراد دیگر این توان را نداشته و اکنون هم ندارند.

حسن روشن، زنده‌یاد احدی، مرفاوی، دین‌محمدی، علیرضااکبرپور و این اواخر رضا حسن‌زاده بازیکنان زیادی پرورش داده‌اند؛ اما امروز هرکدام این نام‌ها در یک تیم مشغول خدمت به فوتبال هستند و آکادمی استقلال خالی از نام‌های آشنا برای نوجوانان و جوانان حاضر در آکادمی شده است.

نام‌هایی مانند مجتبی جباری، آندو تیموریان، وحید طالب‌لو، سعید بیگی، حسین کاظمی،ا میرحسین صادقی، خسرو حیدری و … شاید پیش خود بگوییم این‌ها هرگز به تیم‌های پایه نمی‌روند؛ اما این تصوری اشتباه است، زیرا با یک برنامه‌ریزی صحیح همه‌ی این نام‌های بزرگ حاضرند از پایه شروع کنند تا به تیم بزرگسالان استقلال برسند. همان‌گونه که بسیاری از مربیان جوان امروز دنیا از پایه شروع کردند و امروز بر بام فوتبال اروپا تکیه زدند.

باری استقلال در چند فصل گذشته دچار انواع تنش و مشکل شده که جای خالی پیشکسوتان برای حل این مشکلات بسیار دیده می‌شود. همان‌گونه که در ادوار قدیم زنده‌یاد پورحیدری، مرحوم مظلومی، مرحوم حجازی، عنایت آتشی و عباس کردنوری مشکلات استقلال را مرتفع کردند؛ تا امروز استقلال را پرافتخارترین تیم ایران بدانیم.

نوشته‌های دیگر رامین معشوری را این‌جا بخوانید