دکتر فردین علیخواه / سال گذشته تحقیقی درباره‌ی موسیقی رپ داشتم. می‌خواستم ببینم که در شبکه‌های اجتماعی مجازی چه نظراتی درباره‌ی این موسیقی وجود دارد. با گشت و گذار در فضای مجازی به تدریج موضوعِ فرعیِ دیگری توجه‌ام را جلب کرد و آن نامیدن هنرمندان و خوانندگان نام‌آور با القابی مانند « استاد » بود.
می دیدم که کاربران شبکه‌های اجتماعی لقب «استاد» را قبل از برخی از اسامی آورده؛ ولی برای برخی دیگر نیاورده‌اند. البته این طبیعی بود چون قطعا قرار نیست همه لقب استاد بگیرند. منظور من برای کسانی بود که در یک رده و جایگاه قرار می‌گرفتند و تفاوت‌شان تنها در اجرای آهنگ‌های شاد یا غمگین بود. به نظر می‌رسید که این موضوع تصادفی نیست. بیشتر کنجکاو شدم.
در صفحاتی که اعضای آنها بیشتر به موسیقی پاپ علاقه‌مند بودند، به ندرت دیدم که خوانندگانی لقب «استاد» بگیرند که ایرانیان غالبا با آهنگ‌های آنها شادی کرده‌اند و در مجالس با آثار آنان حرکات موزون انجام داده‌اند.
مثلا قبل از نام شهرام شب‌پره به‌هیچ وجه لقب «استاد» قرار نگرفته است و نمی‌گیرد ولی در مقابل، در موارد متعددی از کسانی مانند داریوش، سیاوش قمیشی ، ابی و ستار به عنوان «استاد» یاد شده بود.
گویا در عرصه‌ی موسیقی کسانی که به سمت موسیقی شاد می‌روند، شایستگی استاد نامیده شدن را از دست می‌دهند. این مسئله درباره‌ی کمدین‌های ایرانی هم صادق است. بعید می‌دانم حتی ۵۰ سال دیگر کسی بگوید استاد مهران مدیری!
از طرف دیگر، در صفحاتی هم که اعضای آنها بیشتر به موسیقی سنتی علاقه‌مند بودند نیز نکته‌ی جالبی دیدم. در این صفحات، اکثر کاربران القابی مانند «استاد» را فقط به مردان داده بودند. مثلا از نام‌آورانی چون بنان، خالقی، بدیع‌زاده و شجریان همواره با عنوان استاد یاد شده بود، ولی کم‌تر دیدم که از هم‌قطاران اینان که زن بودند و بسیار هم پرآوازه‌اند؛ با عنوان استاد یاد شود. گویا برای زنان لقبِ «بانو» به جای استاد نشسته است و نهایت احترام به آنان نیز همین لفظ بانوست.
پرسش این است که چرا در شبکه‌های اجتماعی با زنان (در هر سبکی از موسیقی که باشند) و خوانندگانی که آهنگ‌های شاد می‌خوانند به یک شکل رفتار می‌شود؟ چرا همواره «شادی» و «زن» دو مسئله یا مناقشه‌ی اصلی جامعه‌ی ایرانی بوده و هست؟ آیا این سوگیری‌ها در ناخودآگاه ما ایرانیان ریشه دوانده است؟
با همسرم در این خصوص حرف می‌زدیم. به نکته‌ی جالبی اشاره کرد. گفت: چرا وقتی که یک مرد دکتر می‌شود، دیگران به همسر او می‌گویند «خانم دکتر!» ولی وقتی یک زن دکتر می‌شود، کسی به همسرش نمی‌گوید «آقای دکتر!»
پرسش قابل تأملی بود.
- نویسنده : دکتر فردین علیخواه
- منبع خبر : کانال نویسنده
