تیترما- بهروزعلی آقانژاد */انجمن آثار و مفاخر که در ابتدا «انجمن آثار ملی» نام داشت؛ از نهادهای فرهنگی در ایران معاصر است که در سال ۱۳۰۱ خورشیدی به همت جمعی از شخصیتهای فرهنگی با هدف حفظ آثار کهن ایرانی و معرفی این آثار تاسیس شد.
دورهی نخست این انجمن پس از برگزاری جشن هزارهی فردوسی در سال ۱۳۱۳ به کار خود پایان داد و مهمترین اقداماش بنای آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی و چاپ ۸ عنوان کتاب در خصوص ابنیهی تاریخی ایران و تخت جمشید بود.
دومین دورهی فعالیت انجمن مفاخر ایران از آذر ۱۳۲۳شروع شد و تا شهریور ۱۳۶۶ ادامه داشت و اقداماتی از جمله «بنای آرامگاه سعدی، برگزاری جشن هزارهی ابنسینا، ساخت آرامگاه نادرشاه افشار، حکیم عمرخیام، عطار نیشابوری، چاپ و انتشار کتاب و رسالههای فارسی مشتمل بر ۱۹ اثر، برگزاری کنگرههای تحقیقی و… » را در کارنامه دارد.
در سال ۱۳۶۵ در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد که انجمن آثار ملّی با تغییری مختصر در وظایف و با هیئت امنایی شامل ریاست جمهوری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر فرهنگ و آموزش عالی و استادان و علمایی زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی به «انجمن آثار و مفاخر فرهنگی» تبدیل شود و در نیمهی دوم سال ۱۳۷۰ اعضای تکمیلی هیئت امنای انجمن به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مدیر اجرایی انجمن برای راهاندازی آن تعیین شده و در سال ۱۳۷۳ مجدداً آغاز به کار کرد.
انجمن آثار و مفاخر فرهنگی از زمان تصویب اساسنامه در سال ۱۳۶۶ ه.ش در شورای عالی انقلاب تا تصویب متمم اساسنامه در ۱۳۷۳ ه.ش که از آن میتوان به عنوان قانون تأسیس انجمن نام برد – فعالیت خاصی نداشت و تنها به چاپ ۱۱ جلد کتاب که در قبل از انقلاب سفارش آنها را داده بود، اقدام کرد؛ اما از سال ۱۳۷۳ ه.ش فعالیتهای انجمن آغاز شد.
با این تفصیل؛ انجمن آثار و مفاخر فرهنگی چند سالی است در سطح استانهای کشور در راستای «اهمیت شناخت مفاخر به منزلهی بخشی از فرهنگ و هویت ملی» آغاز به کار کرد و در استان گیلان تا به امروز در شهرهای «انزلی، رشت، لاهیجان، لنگرود، املش، رودسر و…» انجمن مفاخر تاسیس شده است.
با این توصیف، اگر تعریف از مفاخر را در این خلاصه کنیم که «مفاخر افرادی هستند که میتوان به آنها افتخار کرد و به عبارتی مایهی فخر و مباهات منطقه و کشور هستند» این پرسش پیش میآید آیا افرادی که در گیلان به عنوان اعضای اصلی انجمن مفاخر معرفی شدهاند؛ از چنین ویژگییی برخوردارند و آیا این انجمنها تاکنون نسبت به شناسایی و معرفی بزرگان و مفاخر شهرستانهای خود قدمهای موثری برداشتهاند؟ و آیا این انجمنها توانستهاند در ارتباط با راههای توسعهی فرهنگ گیلان قدمی بردارند؟
این موارد؛ پرسش بسیاری از مردم گیلان -و به ویژه مفاخر-ی است که تاکنون حتی دعوتی از آنها نشده است!
* مدیر انتشارات آوایغزل
- نویسنده : بهروزعلی آقانژاد
- منبع خبر : ماهنامه لنگرود فردا