آرش دلآور*
یادداشتی برای شیون فومنی در بیست و دومین سال درگذشت آن شاعر مردمی معاصر
ویژگی شعرهای شاعران مردمی، کنشگرایی رئال، طنز عمیق محاوره، اعتراض اجتماعی ـ سیاسی، کشف لحظههای بکر بومی و جنبههای بالای عاطفی است، با تعهدی عمیق و در شعرهای شیون فومنی این شاعر پرآوازه گیلان این زاویههای شعری به وفور دیده میشود. به خصوص با چاشنیهای طبیعتگرایانه که ما به ازای بیرونی دارد.
این طیف از شاعران در جهان که مانند «عزیزنسین» شاعر طنزپرداز ترکیه و «شیرکوبیکس» شاعر کُرد که از شاعران متعهد و مردمی هستند و ماندگار شدند.
به عنوان مثال شعری از «عزیز نسین»:
دانهای دادی گلت را بگیر/ هستهای دادی درختت را بگیر/ شاخهای دادی جنگلت را بگیر/ دنیایم را دادم به تو/ در من بمان
در این شعر از المانهای طبیعتگرا برای ما به ازای بیرونی معنایی استفاده شده است.
اما شعری از شیونِ شاعر:
من درختمه، ریشه سختمه/ ریشه سختمه، تا درختمه/ من درختمه/ ولی من شاخه لس نیه/ هرچیه، میموه، کلمجین یا شیرین/ دس فارس نیه/ قد واسی کشن/ قدواسی کشن/ آنقدر کی دس تی شین، ج پا/ درازتر ببه
و یا در این شعر:
درخت/ دانی/ چی واستی یه/ به پائیسا میره؟/ قراب، قراب/ تی پا صدایه کی/ ایه/ ج دوره شَر …
این شعرها هم از جنس کشفهای طبیعتگراست اما تأویلهای چندگانه دارد.
شعری از «شیرکو بیکس»:
آنگاه که کبک میمیرد/ بعد از خود برای کوه، آوازی چند بجا میگذارد/ آنگاه که زنبور میمیرد/ بعد از خود برای باغ بوسههای شیرین بجا میگذارد/ هنگامی که طاووس میمیرد/ چند پَر رنگی برای گلدان بجا میگذارد/ وقتی آهو میمیرد بعد از خود مشک بجا میگذارد/ و هرگاه من بمیرم/ برای شما، برای کردستان/ چند شعر زیبا و لطیف بجا میگذارم
و فاکتورهای اصلی شعر شیون و شاعران مردمی مانند زیستِ شاعر در شعرهایشان مشخص میشود؛ به عبارتی، تحتتأثیر کشفهای بکریاند که خودشان هم از جنس آن شرایطاند و با تخیل فرهیخته و تکنیک به اتفاق شعری میرسند و حتی در بودنشان هم محبوب و مشهور میشوند.
یاد شیون مانند شعرهایش همیشه در دلهاست.
.
*شاعر
- نویسنده : آرش دلآور
رضایی نیا
تاریخ : ۲۹ - شهریور - ۱۳۹۹
ر میرزا قشمشم سیاست ایشپتکایه