به گزارش تیترما، در این نشست هوشنگ عباسی نقش مشروطه‌خواهان گیلانی را محور سخنان خود قرار داده و گفت: ملا عزیز شریعتمدار طالشی، یوسف خان سرتپ جوبنهای، کاظم خان نوکام (کمیسر نظمیه) کمیسر و صالح خان رسدچی باشی مژده ای (افسر امنیه) چهار تن از مشروطه‌خواهان گیلانی‌اند که در زمزه‌ی نخستین شهدای مشروطیت به شمار می‌روند. این چهار مجاهد در صحرای ناصریه رشت اعدام و به گونه‌ای بسیار فجیع دفن شدند و متاسفانه تا سال‌ها مهجور ماندند.
فریدون شایسته دیگر سخنران این نشست نیز روایت های تاریخی و تاثیر تاریخ در آموزش نسل ها را پر اهمیت دانسته و تاکید نمود: در بحث تاریخی فتح تهران سعدالدوله برای تطمیع مشروطه خواهان گیلان در کرج مستقر شد و با دیدن قوای آزادی خواه گیلان تلاش کرد آنها را تطمیع کند تا سلطنت محمدعلی شاه اندکی بیشتر دوام بیاورد، اما تلاش او به نتیجه نرسید و مبارزان بعد از دو روز جنگ در ۲۴ تیرماه به پیروزی رسیدند.
این پژوهشگر حوزه‌ی تاریخ در ادامه با ابراز تاسف در باره نقش گیلان در این حرکت بزرگ تاریخی گفت: پس از یکصد و سیزده سال،از فتح تهران، متاسفانه نقش برجسته‌ی گیلان و مجاهدین و آزادی خواهان گیلانی در انقلاب مشروطه و به ویژه دوران استبداد صغیر، واقعه مهم فتح تهران، مغفول مانده است و آن چنان که باید،در منابع موجود به این مسئله پرداخته نشده است.
وی با تاکید بر این نکته که در منابع تاریخی دوره‌ی مشروطه،به طور واضح و روشن،این نقش مهم، انعکاس داده نشده است، افزود: ایجاد تشکیلات مدرن،اصرار بر اجرای قانون اساسی مشروطه،پیشنهاد ایجاد مجلس شورای ملی،ایجاد شوراهای ایالتی و ولایتی و امثال آن، نمونه‌هایی از نقش مردم گیلان در دو دوره نهضت مشروطه،پیش و پس از دوره استبداد صغیر بود.با توجه به نقش و تاثیر برجسته مردم گیلان در مشروطه،متاسفانه ما امروزه،فاقد خانه، موزه و مرکز اسناد مشروطه هستیم. امید که در آینده‌ای بسیار زود این مهم میسر شود.
گفننی است،مشروطه‌خواهان گیلان با همراهی یکدیگر در ۲۲ تیرماه ۱۲۸۷ تهران را فتح کردند. این حرکت آزادی‌خواهانه زمانی صورت گرفت که سرهنگ لیاخوف روسی به فرمان محمدعلی‌شاه، مجلس شورای ملی را به توپ بست. مشروطه‌خواهان به‌ویژه از گیلان و قوم بختیاری روانه تهران شدند تا نظام استبداد صغیر محمدعلی شاه را برچینند.
معصومه(الهام) کیانپور
