به گزارش تیترما، در ابتدای این مراسم، دکتر سیدهاشم موسوی، ریاست پژوهشکده‌ی گیلان شناسی دانشگاه گیلان، ضمن گرامی‌داشت یاد و خاطره‌ی دکتر نوبخت، وی را یکی تاثیرگذارترین افراد در حوزه‌ی فرهنگ دانست و گفت: وی نماد یک فرد معنوی، متواضع، بزرگوار و دوست‌داشتنی بود. چنان‌که هر کسی با او دیداری داشت، تواضع، صمیمیت و خوش‌ذوقی او در یادش می‌ماند.  موسوی در ادامه،  اِشراف نوبخت را در تاریخ و فرهنگ ایران و همچنین جهان مثال‌زدنی دانست و پیرامون دقت و ذوق او در ترجمه‌هایش سخن گفت.

در ادامه دکتر عباس پناهی، رئیس انجمن ایرانی تاریخ (شعبه‌ی گیلان)، ضمن گرامی‌داشت یاد دکتر نوبخت به  برشمردن ویژگی‌های اخلاقی و عشق به ایران و زبان فارسی پرداخت. وی در ادامه، با اشاره  به  شکوفایی جامعه‌ی ایرانی در سه دهه‌ی ۲۰، ۳۰ و ۴۰  خاطرنشان نمود: این شکوفایی که ریشه در گذشته دارد، از دوره‌ی مشروطیت، با ولع همگام شدن ایران با دروازه‌ی مدنیت شکل گرفت و به دنبال آن، تربیت و پرورش نسلی جدید از طریق اعزام محصل به خارج از کشور و آموزش آن‌ها صورت گرفت.

عضو هیات علمی پژوهشکده‌ی گیلان‌شناسی با اشاره به این که عصر قاجار، مهم‌ترین دوره‌ای بود که جریان ترجمه توانست تاثیر بسیاری در رشد و تولید علم داشته باشد، افزود: دراین دوره، ایرانیان پس از آشنایی با تمدن غرب و رشد علوم و فنون فرنگی در صدد کسب این علوم برآمدند. بنابراین بهترین وسیله ای که می توانست آنان را در این راه به موفقیت برساند، نهضت ترجمه بود.

وی در ادامه با بیان آن‌که کتاب «گفتار در روش عقل» از رنه دکارت، بنیان علوم را در اروپا متحول کرده و پرتیراژترین کتاب در اروپا بود، گفت: این کتاب به سرعت در ایران ترجمه شد، چرا که ضرورت اندیشیدن و حکومت عقل را بر انسان تاکید می‌نمود. این کتاب برای نخستین بار در دوره‌ی ناصرالدین‌شاه توسط فردی به نام ملااحمد لاله‌زار ترجمه شد، بعدها ترجمه‌های بسیاری از آن بازار آمد که یکی از آن‌ها، ترجمه‌ی محمدعلی فروغی بود.

پناهی در ادامه ضمن اشاره به خصایص دکتر نوبخت، وی را متعلق به نسلی دانست که تربیت و رویکرد خاصی در راستای حرکت در مسیر علم و اندیشه داشت.  وی با اشاره به این که دکتر نوبخت در زمینه‌‌های جامعه شناسی فرهنگی، تاریخ، ادبیات داستانی و دیگر حوزه‌ها  به ترجمه می‌پرداخت، افزود: بی‌شک کار او به عنوان مترجم ادبیات ترکی استانبولی بی‌همتاست، چرا که ما بخش اعظم اندیشه هایمان را وامدار ترک‌ها هستیم. ما از دو سوی با اروپا در ارتباط بودیم: یکی از مسیر قفقاز و دیگری مسیر استامبول.  از آن‌جا که استامبول کانون و مرکز روشنفکری بود، دکتر نوبخت این تجربیات ارزشمند را از طریق ترجمه‌های بی‌نظیرش به ما انتقال داد..

رئیس انجمن ایرانی تاریخ شعبه‌ی رشت ترجمه‌ی کتاب هفت جلدی امپراطوری عثمانی از دکتر نوبخت را کاری  بسیار بزرگ دانسته و آن را  منبع‌ترین کتاب در حوزه‌ی عثمانی معرفی نمود، چرا که قبل از آن، دیگر کتاب‌ها، تنها به صورت اشاره‌وار به امپراطوری عثمانی پرداخته بودند.

از دیگر برنامه‌های این مراسم می‌توان به پخش کلیپ کوتاهی پیرامون کار و زندگی استاد نوبخت اشاره نمود.  لازم به ذکر است، بزرگداشت دکتر ایرج نوبخت با حضور ایشان در سال ۱۳۹۵ در پژوهشکده‌ی گیلان‌شناسی دانشگاه گیلان برگزار شده بود.

گفتنی است، ایرج نوبخت، متولد  سال ۱۳۲۱ بود. او مدرک لیسانس ادبیات فارسی را از دانشگاه تبریز و فوق لیسانس و دکتری تاریخ هنر را از دانشگاه استانبول دریافت کرد. از جمله مهم‌ترین ترجمه‌های منتشر شده او می‌توان به این کتاب‌ها اشاره کرد: «تاریخ عثمانی: از تشکیل دولت عثمانی تا فتح استانبول» اثر اسماعیل حقی اوزون چارشی‌لی، «مناظر انسانی سرزمین من»، «داستانک‌ها»، «سرود نوشندگان آفتاب» و «خون سخن نمی‌گوید» جملگی از ناظم حکمت، «من یک درختم» و «خانه خاموش» هر دو از اورهان پاموک، «بگذار خارستان بسوزد» و «شاهین آناوارزا» هر دو از یاشار کمال و «داستان‌هایی از یک جیب و از جیب دیگر».

«مولانا، خانواده و یارانش»، «نظم و نثر پارسی در زمینه اجتماعی از نهضت مشروطه تامقطع انقلاب» و «و این‌جا چه آسان می‌توان خوشبخت بود» از جمله تالیفات منتشر شده زنده‌یاد نوبخت است. وی در شامگاه ۱۴ بهمن ۱۳۹۹ دار فانی را وداع گفت.

خبرنگار: معصومه(الهام) کیانپور