روز چهارشنبه (۱ بهمن) برنامه‌ی قبلِ انقلاب از شبکه‌ی مستند با میزبانی «بهروز افخمی» پخش شد و در آن مناظره‌یی بین صادق زیباکلام (استاد دانشگاه و فعال سیاسی) و خسرو معتضد (مورخ) برگزار شد.
محور مناظره به بررسی رضا شاه پهلوی و نقش قدرت‌های خارجی در زمان حکومت رضاشاه بود. در این نوشتار سعی در نقد و تحلیل برنامه به لحاظ فرمی و محتوایی نداریم بلکه بیش‌تر وجود و لزوم چنین برنامه‌هایی مد نظر است.
خسرو معتضد و صادق زیباکلام بر سر مسائل تاریخی و علی‌الخصوص بحث دوران زمام‌داری رضا شاه مدت‌هاست با هم‌دیگر زاویه دارند و چندین بار در مکان‌های دانشگاهی یا رادیو و … در این مورد با هم‌دیگر مناظره کرده‌اند و هم‌چنان این مخالفت ادامه دارد.
در طول مناظره، در بخش‌هایی بحث بالا گرفت و زیباکلام و معتضد مکرر از خجالت هم درآمدند و در مخالفت با نظر طرف مقابل شدید به هم‌دیگر تاختند. معتضد زیباکلام را «پوپولیست» خواند و یا زیباکلام گفت:
اگر کتابی باشه که مدح رضاشاه باشه مردش هستی بیای این‌جا بخونی؟
معتضد: بله …
زیباکلام: دروغ می‌گی، به خدا دروغ می‌گی، به علی دروغ می‌گی …
شاید جنس این‌گونه مناظره‌ها را پیش‌تر غیر از زمان انتخابات ریاست‌جمهوری در صداوسیما ندیده بودیم، ولی اتفاقا این اقدام را باید به فال نیک گرفت و باید از وجود چنین برنامه‌هایی استقبال کرد.
متاسفانه در صداوسیما همواره نوعی از محافظه‌کاری و ترس وجود داشته که هیچ‌گاه اجازه‌ی بروز چنین مناظره و بحث‌هایی را به برنامه سازان نداده است و بیش‌تر ترجیح بر این است که یک کارشناس متمایل به یک طیف خاص سیاسی در برنامهها حضور داشته و به شکل متکلم وحده دیدگاه و عقاید خود را بیان کند. هیچ وقت کسی نبوده یا نیست که بر روی آنتن طرف مقابل را به چالش کشیده و به او بگوید آنچه می‌گویی شاید درست نباشد.
بهرحال رشد و نمو سیاسی در این است که نظرات مختلف در مقابل هم قرار گیرند و هر کسی با هر ایده و نظری حرف‌اش را بزند، این تضارب آرا و بیان آن قطعا به نفع همه است؛ هم مخاطب، هم کارشناسان و هم تلویزیون و …
فقط یادمان باشد که در چنین بحث و نظرهایی قطعا افراد تند خواهند شد و یا به درشتی سخن خواهند گفت، ولی هیچ‌کدام از این حالت‌ها دلیلی بر این نیست که چنین مناظره‌هایی برگزار نشود و از تلویزیون پخش نشود.
اگرچه اکنون برنامه‌های پخش زنده‌ی تلویزیون هم بسیار محدود شده است و از ترس و نگرانی نظرات و اعتقادات مختلف مهمانان ترجیح بر این است که بیش‌تر برنامهها به شکل ضبط شده از قبل باشد، ولی باز باید به شبکه مستند و برنامه‌ی «قبل انقلاب» تبریک گفت که چنین فضا و بستری را فراهم ساخته است.
شاید تنها نقد به شبکه‌ی مستند و سازندگان این برنامه این است که برنامه‌یی چنین جالب‌توجه از چند منظر سیاسی، فرهنگی، تاریخی و … را بدون کم‌ترین اطلاع‌رسانی بر روی آنتن فرستاده‌اند و بعد از پخش آن از طریق دنیای مجازی و تکه‌های بریده شده از بحث داغ کارشناسان برنامه است که مخاطب پی می‌برد چنین برنامه‌یی هم وجود داشته و دارد.
به‌هر روی امید که در تلویزیون بیش‌تر شاهد برنامه‌هایی این‌چنینی باشیم و مطمئنا خیر و برکت چنین تبادل آرایی بسیار بیش‌تر از مضرات آن است.
فیلم کامل مناظره
- نویسنده : نهال موسوی
- منبع خبر : عصرایران
