به گزارش بانانیوز، در این نشست، سیدهاشم موسوی با بیان آن‌که گیلان به واسطه‌ی مرز زمینی و کشتیرانی دروازه‌ی اروپا بوده و نخستین مراکز فرهنگ و تمدن چون: تئاتر، کتابخانه، داروخانه و مانند آن در گیلان شکل گرفته است، افزود: اولین مدرسه نیز در گیلان تاسیس شد، جایگاه علم‌آموزی در گیلان چنان بود که رییس آموزش و پرورش وقت رشت، در سال ۱۳۴۰ اعلام کرد که گیلان قادر است برای مدارس سراسر ایران معلم بفرستد.
رییس پژوهشکده‌ی گیلان شناسی دانشگاه گیلان، عامل جغرافیا را مولفه‌ی تاثیرگذاری بر ساختار تمدن عنوان نمود و گفت: جغرافیا به تنهایی عامل تعیین کننده نیست، بلکه نیاز به شرایط مساعد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نیز دارد. وی در ادامه از چهره‌های برجسته‌ی علمی، دینی و فرهنگی گیلان چون: حزین لاهیجی، کوشیار گیلانی، شیخ زاهد، محمود بهزاد، حجت الاسلام شفتی، پرفسور سمیعی، استاد معین، سایه و دیگران نام برد و آنها الگوهای ارزشمندی برای نسل جوان دانست.
موسوی در ادامه، موزه‌ی میراث روستایی گیلان را محور سخنان خود قرار داده و معماری خانه های آن را منحصر به فرد دانسته و تاکید کرد: این موزه فرصتی بی نظیر برای معرفی تاریخ تمدن گیلان است، علم و فناوری گیلان، از جایی الگوبرداری نشده، بلکه نتیجه‌ی زندگی تجربی و هم‌زیستی مردم این خطه با طبیعت است. اما متاسفانه ما این سنت را مبنای صنعت قرار ندادیم.
عباس پناهی، عضو هیئت‌علمی پژوهشکده‌ی گیلان شناسی دانشگاه گیلان نیز گیلانیان را، در مقایسه با مردم سایر مناطق در حوزه های مختلف فرهنگی، علمی و ادبی، پیشتاز دانست و گفت: برخلاف دیدگاه عمومی، گیلان سرزمین مناسبی برای کشاورزی نبود. با توجه به نقش مهم آب، در مناطق خشک، از گذشته آبادی ها حول رودخانه‌ها شکل گرفته‌اند، اما گیلان به واسطه‌ی تنوع جغرافیایی، جنگلی و تالابی سرزمین سختی برای زندگی بوده و گذران زندگی در گیلان به هنرمندی نیاز داشت. بنابراین گیلانیان برای ادامه‌ی حیات باید با طبیعت می‌جنگیدند و یا با آن کنار می‌آمدند. ضریب هوشی مردم این خطه در نوع و نحوه استفاده از منابع طبیعی برای کار و زندگی بی‌نظیر بود.
دکتر عباس پناهی:
برخلاف دیدگاه عمومی، گیلان سرزمین مناسبی برای کشاورزی نبود. با توجه به نقش مهم آب، در مناطق خشک، از گذشته آبادی ها حول رودخانه‌ها شکل گرفته‌اند، اما گیلان به واسطه‌ی تنوع جغرافیایی، جنگلی و تالابی سرزمین سختی برای زندگی بوده و گذران زندگی در گیلان به هنرمندی نیاز داشت. بنابراین گیلانیان برای ادامه‌ی حیات باید با طبیعت می‌جنگیدند و یا با آن کنار می‌آمدند. ضریب هوشی مردم این خطه در نوع و نحوه استفاده از منابع طبیعی برای کار و زندگی بی‌نظیر بود.
این استاد دانشگاه در ادامه با بیان آن‌که گیلان مهد تشیع است و گیلانیان پایه های سیاسی و اعتقادی سلسله‌ی صفویه را بنا کردند، به پیشتازی مردم گیلان در حوزه‌ی دین نیز پرداخته و تاکید کرد: این پیشتاز بودن مردم گیلان به شیوه‌ی معیشت مردم در این جغرافیا بازمی‌گردد، اما متاسفانه تاکنون موفق به ارائه‌ی صحیح و منسجم این دستاوردهای فرهنگی و علمی، نبوده‌ایم.
غلامحسین مهدی‌زاده، سخنران بعدی نشست نیز، ضمن اشاره به محمود بهزاد و نقش موثر او در توسعه‌ی علم در کشور، او را یکی از پرکارترین نویسندگان و مترجمان کتاب‌های علمی در ایران دانست که تعداد تالیفات و ترجمه‌هایش به۱۰۳ اثر علمی می‌رسد.
این نویسنده و روزنامه‌نگار، در ادامه پیرامون خدمات علمی و فرهنگی بهزاد گفت: او در سال ۱۳۴۱ با حکم هیأت وزیران ایران، سازمانکتاب‌های درسی را تأسیس کرده و مسئول اصلاح نقایص کتاب‌های درسی شد و با تلاش وی همه کتاب‌های درسی ایران از دوره‌ی ابتدایی تا پایان متوسطه، مورد تدوین و تألیف قرار گرفت.
مهدی‌زاده ضمن اشاره به تالیفات ارزشمند پدر زیست‌شناسی نوین ایران به آثار و ترجمه‌های او پرداخت که از آن میان می‌توان به: بیولوژی برای همه، آیا به راستی انسان زاده میمون است؟، بدن من، علوم سال سوم دبستان های کشور، علوم سال چهارم دبستان های کشور، نکاتی چند درباره ژنتیک، نکاتی چند درباره فیزیولوژی عمومی، نکاتی چند درباره زیست شناسی، نکاتی چند درباره روانشناسی فیزیولوژیک، داروینیسم و تکامل (با ۹ بار تجدید چاپ)، گیاه شناسی برای سال ششم طبیعی، علم، روانشناسی حیوانی، تئوری تکامل روانشناسی، مغز آدمی از دیدگاه روانشناسی، قانون جنگل و مانند آن اشاره نمود.
دکتر رضا علیزاده:
متاسفانه جامعه‌شناسی تاثیری بر حل مسائل و مشکلات مردم نداشته است، همان‌طور که علوم دیگر مانند ریاضی، فیزیک و مانند آن نقشی ایفا نکرده است. ما دچار بحران‌های ساختاری در حوزه‌ی مسائل اقتصادی و اجتماعی هستیم.
محمد باقری، عضو هیئت علمی پژوهشکده‌ی تاریخ علم دانشگاه تهران نیز با اشاره با این که ۳۵ سال به جمع‌آوری تصاویر نسخه‌های خطی، آثار، اسناد، پایان‌نامه و مقاله و پژوهش‌هایی پیرامون کوشیارگیلانی پرداخته است، هدف از تأسیس مرکز کوشیارشناسی را در پژوهشکده گیلان‌شناسی، بایگانی، پژوهش و نشر میراث علمی این دانشمند گیلانی عنوان نموده و گفت: این مرکز با هدف تحقیقات بیشتر در زمینه‌ی تصحیح آثار کوشیار گیلانی تأسیس شد.
سردبیر مجله‌ی تاریخ علم در ادامه به پژوهش‌های انجام شده درباره‌ی زیج ها توسط پژوهشگران خارجی پرداخته و پیرامون آثار کوشیار گیلانی گفت: کوشیار گیلانی نقشی مهم در تاریخ ریاضیات داشته و آثار ارزشمند و قابا توجهی پیرامون زیج‌ها و علم اخترشناسی دارد.
رضا علیزاده، عضو هیئت علمی گروه علوم‌اجتماعی پژوهشکده‌ی گیلان‌شناسی، ضمن نام بردن از مفاخر و چهره‌های علمی، فرهنگی و هنری گیلانی با طرح این سوال که چرا موفقیت های فردی در گیلان به امری اجتماعی و سنتی جمعی تبدیل نشده‌اند؟ گفت: متاسفانه جامعه‌شناسی تاثیری بر حل مسائل و مشکلات مردم نداشته است، همان‌طور که علوم دیگر مانند ریاضی، فیزیک و مانند آن نقشی ایفا نکرده است. ما دچار بحران‌های ساختاری در حوزه‌ی مسائل اقتصادی و اجتماعی هستیم.
علیزاده با اشاره به این مهم که بحران های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی موجب شده نخبگان گیلانی، هیچگونه مشارکتی در امر حل مسائل و مشکلات بومی و محلی نداشته باشند، موانع مشارکت را عوامل ساختاری نهادی، نبود مشارکت نخبگان محلی، تمرکز قدرت و بی‌اعتمادی، رویکرد ابزاری به نخبگان و مانند آن عنوان نمود.
این جامعه‌شناس در ادامه، ناهماهنگی منزلتی نخبگان را از جمله عواملی دانست که باعث شده گیلانیان در حوزه‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی دیده نشوند و در پایان تاکید کرد: باید موفقیت‌ها به سنت تبدیل شوند، تا بتوان شاهد بازتولید آن در نسل‌های آینده بود.
در انتهای این نشست، پژوهشگران و مدعوین، پرسش‌ها و مطالب مرتبط به موضوع جلسه را مطرح نمودند.
در ابن باره بیشتر بخوانید:
- نویسنده : الهام کیانپور
